کد مطلب:534 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:474
نماز جماعت
س 551: امام جماعت در نماز باید چه نیتی بكند؟ آیا نیت جماعت باید بكند یا نیت فرادی؟
اگر بخواهد فضیلت نماز جماعت را درك كند، باید قصد امامت و جماعت كند، و اگر بدون قصد امامت نماز، مشغول آن شود، نماز وی و اقتدای دیگران به او اشكال ندارد.
س 552: در اماكن نظامی هنگام بر پائی نماز جماعت كه در وقت اداری است، تعدادی از نظامیان به خاطر شرایط كاری در آن شركت نمی كنند، با آنكه انجام آن كارها بعد از وقت اداری و یا در روز بعد ممكن است. آیا این عمل سبك شمردن نماز است؟
بهتر است برای درك فضیلت نماز اول وقت و جماعت، كارهای اداری به گونه ای تنظیم شود كه آنها بتوانند این فریضه الهی را به صورت جماعت و در كمترین مدت بخوانند.
س 553: نظر جنابعالی درباره انجام كارهای مستحبی مثل نماز مستحب یا دعای توسل و یإ؛زز سایر دعاهای طولانی كه قبل یا بعد از نماز جماعت و یا در اثنای آن در نماز خانه ادارات دولتی برگزار می شود و بیشتر از نماز جماعت طول می كشد، چیست؟
دعاها و اعمال مستحبی زائد بر فریضه الهی نماز جماعت كه از شعائر اسلامی است، اگر منجر به تضییع وقت اداری و تأخیر در انجام كارهای واجب شود، اشكال دارد.
س 554: آیا اقامه نماز جماعت دوم در نزدیكی مكانی كه نماز جماعت در آن جا با حضور تعداد زیادی از نمازگزاران اقامه می شود، و صدای اذان و اقامه آن شنیده می شود، صحیح است؟
اقامه نماز جماعت دوم اشكال ندارد، ولی مناسب است كه مؤمنین در یك مكان اجتماع كرده و همگی در یك نماز جماعت شركت كنند تا بر عظمت مراسم دینی نماز جماعت افزوده شود.
س 555: بعضی از اشخاص هنگام برپائی نماز جماعت، اقدام به خواندن نماز فرادی می كنند، این كار چه حكمی دارد؟
این عمل اگر تضعیف نماز جماعت و اهانت و بی احترامی به امام جماعتی كه مردم اعتماد به عدالت او دارند، محسوب شود، جایز نیست.
س 556: در محله ای چند مسجد وجود دارد كه در همه آنها نماز جماعت اقامه می شود، خانه ای بین دو مسجد واقع شده كه فاصله آن از یك مسجد ده خانه و از دیگری دو خانه است، در این خانه هم نماز جماعت اقامه می شود، این نماز جماعت چه حكمی دارد؟
سزاوار است كه اقامه نماز جماعت وسیله وحدت و انس باشد، نه اینكه باعث ایجاد جو اختلاف و تفرقه گردد، در هر صورت اقامه نماز جماعت در خانه مجاور مسجد، اگر باعث اختلاف و پراكندگی نگردد، اشكال ندارد.
س 557: آیا جایز است شخصی بدون اجازه امام جماعت راتب مسجد كه مورد تأئید مركز اداره امور مساجد است، در آن مسجد نماز جماعت اقامه كند؟
اقامه نماز جماعت متوقف بر اجازه امام جماعت راتب مسجد نیست، ولی بهتر است كسی مزاحم امام جماعت راتب مسجد هنگام حضور وی در آن مسجد برای اقامه نماز جماعت نشود، و حتی اگر ایجاد مزاحمت برای او موجب برانگیخته شدن فتنه و مانند آن شود، حرام است.
س 558: اگر گاهی امام جماعت سخنی بگوید و یا مزاحی كند كه خوشایند و مناسب شأن عالم دینی نباشد، آیا با این كار از عدالت ساقط می شود؟
اگر مخالف شرع نباشد، ضرری به عدالت نمی زند.
س 559: آیا اقتدا به امام جماعت بدون شناخت واقعی او جایز است؟
اگر عدالت او نزد مأموم به هر طریقی ثابت باشد، اقتدا به او جایز و نماز جماعت صحیح است.
س 560: اگر شخصی اعتقاد به عدالت و تقوای فردی داشته باشد و در همان زمان معتقد باشد كه شخص مزبور در مواردی به او ظلم كرده است، آیا می تواند او را به طور كلی عادل بداند؟
تا برای او احراز نشود كه عمل آن امام جماعت كه او آن را ظلم می شمارد، با علم و اختیار و بدون مجوز شرعی بوده، مجاز نیست كه حكم به فسق او نماید.
س 561: آیا اقتدا به امام جماعتی كه می تواند امر به معروف و نهی از منكر كند، ولی انجام نمی دهد، جایز است؟
مجرد ترك امر به معروف و نهی از منكر كه ممكن است بر اثر عذر مقبولی نزد مكلّف باشد، به عدالت ضرر نمی زند و مانع اقتدا به او نیست.
س 562: به نظر شما معنای عدالت چیست؟
عدالت عبارت از حالت نفسانی است كه باعث می شود انسان همیشه تقوائی داشته باشد كه مانع از ترك واجبات یا انجام محرمات شرعی است، و برای احراز آن، حسن ظاهر، كافی است.
س 563: ما تعدادی جوان هستیم كه در تكیه ها و حسینیه ها دور هم جمع می شویم و هنگام رسیدن وقت نماز فرد عادلی را مقدم كرده و برای نماز به او اقتدا می كنیم. ولی بعضی از برادران به این كار اشكال نموده و می گویند امام راحل «قدس سره» خواندن نماز پشت سر غیر عالم دینی را حرام می داند، وظیفه ما چیست؟
با دسترسی به روحانی، به غیر روحانی اقتداء نكنند.
س 564: آیا دو نفر می توانند نماز جماعت اقامه كنند؟
اگر مراد تشكیل نماز جماعتی است كه مركب از امام و یك مأموم باشد، اشكال ندارد.
س 565: اگر مأموم در نماز جماعت ظهر و عصر حمد و سوره را برای تمركز ذهن قرائت كند با اینكه بر او واجب نیست، نماز او چه حكمی دارد؟
در نمازی كه باید آهسته خوانده شود، مثل نماز ظهر و عصر، قرائت برای او جایز نیست حتی اگر برای تمركز ذهن باشد.
س 566: اگر امام جماعت با دوچرخه برای اقامه نماز جماعت برود و همه قوانین عبور و مرور را رعایت كند، چه حكمی دارد؟
این كار به عدالت و صحت امامت جماعت ضرر نمی زند.
س 567: اگر انسان نماز جماعت را به طور كامل درك نكند و به آخر آن برسد و برای درك ثواب آن، تكبیرة الاحرام را گفته و به حالت تجافی بنشیند و تشهد را با امام بخواند و بعد از سلام او برخیزد و ركعت اول را بخواند، آیا این كار را در تشهد ركعت دوم نمازهای چهار ركعتی هم می تواند انجام دهد؟
این طریق مختص تشهد آخر نماز جماعت و برای درك ثواب جماعت است.
س 568: آیا جایز است امام جماعت برای نماز اجرت بگیرد؟
جایز نیست، مگر آنكه برای مقدمات حضور در جماعت باشد.
س 569: آیا جایز است امام جماعت در یك زمان عهده دار امامت دو نماز (دو نماز عید یا هر نمازی) گردد؟
تكرار نماز جماعت برای یكبار به خاطر مأمومین دیگر در نمازهای یومیه جایز و بلكه مستحب است. ولی جواز آن در نماز عید مشكل است.
س 570: اگر امام جماعت در ركعت سوم یا چهارم نماز عشاء باشد و مأموم در ركعت دوم، آیا بلند قرائت كردن حمد و سوره بر مأموم واجب است؟
در فرض سؤال واجب است كه حمد و سوره را آهسته بخواند.
س 571: در نماز جماعت بعد از سلام ابتدا آیه صلوات بر پیامبر تلاوت می شود و نمازگزاران سه مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد «صلی الله علیهم اجمعین» می فرستند، بعد از آن سه بار تكبیر می گویند و سپس شعارهای سیاسی به صورت دعا و برائت توسط مؤمنین با صدای بلند داده می شود، آیا این كار اشكال دارد؟
قرائت آیه و ذكر صلوات بر پیامبر و آل او «صلی الله علیهم اجمعین» نه تنها اشكال ندارد بلكه مطلوب بوده و ثواب دارد، و مواظبت بر شعارهای اسلامی و شعار انقلاب اسلامی (تكبیر و ملحقات آن) كه یادآور رسالت و اهداف بلند انقلاب اسلامی است، هم مطلوب است.
س 572: اگر شخصی در ركعت دوم نماز جماعت به مسجد برسد و بر اثر جهل به مسأله، تشهد و قنوت را كه باید در ركعت بعد بجا آورد، انجام ندهد، آیا نماز وی صحیح است؟
نماز صحیح است. ولی قضای تشهد و دو سجده سهو، برای ترك تشهد بر او واجب است.
س 573: آیا رضایت كسی كه در نماز به او اقتدا می شود، شرط است؟ آیا اقتدا به مأموم صحیح است؟
رضایت امام جماعت شرط صحت اقتدا نیست، و اقتدا به مأموم تا وقتی كه نمازش را به جماعت ادامه می دهد، صحیح نیست.
س 574: دو نفر كه یكی امام است و دیگری مأموم، اقامه نماز جماعت كرده اند. شخص سومی به تصور اینكه فرد دوم امام است، به او اقتدا می كند و بعد از نماز می فهمد كه وی مأموم بوده نه امام، نماز شخص سوم چه حكمی دارد؟
اقتدا به مأموم صحیح نیست، ولی زمانی كه انسان نداند و به او اقتدا كند، اگر در ركوع و سجود به وظیفه نمازگزار منفرد عمل كرده، بدین معنی كه ركنی را عمدا و یا سهوا كم یا زیاد نكرده باشد، نمازش صحیح است.
س 575: كسی كه قصدِ خواندن نماز عشاء را دارد، آیا می تواند به كسی كه نماز مغرب می خواند، اقتدا نماید؟
اشكال ندارد.
س 576: آیا عدم رعایت ارتفاع محل نماز امام نسبت به مأمومین، موجب بطلان نماز آنها می شود یا خیر؟
اگر بلندی جایگاه امام نسبت به جایگاه مأمومین، بیشتر از حدی باشد كه شرعا مجاز است، موجب بطلان نماز جماعت است.
س 577: اگر یكی از صفهای نماز جماعت به طور كامل از افرادی تشكیل شده باشد كه نماز شان قصراست و نماز همه افراد صف بعدی تمام باشد، اگر افراد صف جلو بعد از خواندن دو ركعت نماز فورا برای خواندن دو ركعت بعدی اقتدا كنند، آیا نماز كسانی كه در صف پشت سر آنها هستند، نسبت به دو ركعت آخر نماز، جماعت باقی می ماند یا فرادی می شود؟
با این فرض كه نماز همه افراد صف جلو قصر است، صحت نماز جماعت صفهای بعدی محل اشكال است. احوط این است كه صفهای بعدی، بعد از اینكه افراد صف اول برای سلام نماز نشستند، نماز خود را به صورت فرادی بخوانند.
س 578: اگر مأموم در آخر یكی از دو طرف صف اول نماز ایستاده باشد، آیا می تواند قبل از مأمومینی كه بین او و امام ایستاده اند، وارد نماز جماعت شود؟
اگر مأمومینی كه بین او و امام ایستاده اند، بعد از اینكه امام جماعت شروع به نماز كرد، به طور كامل آماده اقتدا نمودن باشند، می تواند به نیت جماعت وارد نماز شود.
س 579: كسی كه به ركعت سوم نماز جماعت برسد و به خیال اینكه امام در ركعت اول است، چیزی نخواند، آیا اعاده نماز بر او واجب است؟
اگر قبل از ركوع متوجه شود قرائت واجب است، ولی اگر بعد از اینكه داخل ركوع شد متوجه شود، نماز او صحیح است و چیزی بر او واجب نیست؛ هر چند احتیاط مستحب این است كه دو سجده سهو برای ترك سهوی قرائت بجا آورد.
س 580: برای برگزاری نماز جماعت در اداره های دولتی و دبیرستانها نیاز شدیدی به امام جماعت وجود دارد، و چون غیر از من عالم دیگری در منطقه وجود ندارد، مجبور هستم یك نماز را در مكان های مختلف برای سه یا چهار بار به عنوان امام جماعت اقامه كنم و چون همه مراجع نماز جماعت دوم را اجازه می هند، آیا در بیشتر از آن نیت نماز قضای احتیاطی جایز است؟
امامت به نیت نماز قضای احتیاطی صحیح نیست.
س 581: یكی از دانشگاهها اقدام به برگزاری نماز جماعت برای كارمندان خود در یكی از ساختمان های مربوط به دانشگاه كه در مجاورت یكی از مساجد شهر قرار دارد، كرده است، با توجه به اینكه در همان زمان در آن مسجد نماز جماعت اقامه می شود، شركت در نماز جماعت دانشگاه چه حكمی دارد؟
شركت در نماز جماعتی كه از نظر مأموم واجد شرایط اقتدا و جماعت است، اشكال ندارد، هر چند نزدیك مسجدی باشد كه در همان زمان در آن نماز جماعت برگزار می شود.
س 582: آیا نماز خواندن پشت سر امام جماعتی كه شغل قضاوت دارد، ولی مجتهد نیست، صحیح است؟
اگر شغل قضاوت او بعد از نصب وی توسط كسی كه صلاحیت نصب را دارد، باشد، مانع اقتدا به او در نماز نیست.
س 583: آیا كسی كه در نماز مسافر مقلد امام خمینی «قدس سره» است، می تواند به امام جماعتی كه درآن مساله مقلد مرجع دیگری است، بخصوص در نماز جمعه، اقتدانماید؟
اختلاف در تقلید مانع از صحت اقتدا نیست، ولی اقتدا در نمازی كه طبق فتوای مرجع تقلیدِ مأموم، قصر است و طبق فتوای مرجع تقلیدِ امام جماعت، تمام است، یا بالعكس صحیح نیست.
س 584: اگرامام جماعت سهوا بعدازتكبیرةالاحرام به ركوع برود، وظیفه مأموم چیست؟
اگر مأموم بعد از داخل شدن در نماز جماعت و پیش از رفتن به ركوع متوجه شود واجب است كه نیت فرادی نموده و حمد و سوره را قرائت كند.
س 585: اگر تعدادی از دانش آموزان غیر بالغ مدارس بعد از صف سوم یا چهارم نماز جماعت ایستاده باشند و بعد از آنها تعدادی از افراد مكلّف ایستاده باشند، نماز مكلفین صفهای بعدی چه حكمی دارد؟
در فرض مذكور اشكال ندارد.
س 586: آیا تیمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتی كه معذور است، برای اقامه نماز جماعت كافی است؟
اگر شرعا معذور باشد، می تواند با تیمم بدل از غسل، امام جماعت شود و اقتدا به او اشكال ندارد.
--------------------------------------------------------------------------------
حكم امام جماعتی كه قرائت وی صحیح نیست
س 587: آیا در صحت قرائت بین نماز فرادی و نماز مأموم یا امام تفاوت وجود دارد یا اینكه صحت قرائت در هر حال مسأله واحدی است؟
اگر قرائت مكلّف صحیح نباشد و قدرت بر یادگیری هم نداشته باشد، نماز او صحیح است، ولی دیگران نمی توانند به وی اقتدا كنند.
س 588: قرائت بعضی از ائمه جماعات از جهت مخارج حروف صحیح نیست. آیا كسی كه حروف را به طور صحیح از مخارج خود ادا می كند، می تواند به آنان اقتدا نماید؟ عده ای می گویند می توانید نماز را به جماعت بخوانید، ولی باید بعدا اعاده نمائید، من كه فرصت اعاده ندارم، وظیفه ام چیست؟ آیا می توانم در نماز جماعت شركت نموده ولی حمد و سوره را آهسته بخوانم؟
اگر قرائت امام از نظر مأموم صحیح نباشد، اقتدا و نماز جماعت او باطل است و اگر نمی تواند نماز را اعاده كند، اقتدا نكردن اشكال ندارد، ولی آهسته خواندن در قرائت نمازی كه باید بلند خوانده شود، برای اظهار اقتدا به امام جماعت صحیح و مجزی نیست.
س 589: عده ای معتقدند كه قرائت بعضی از ائمه جمعه صحیح نیست، زیرا یا حروف را آنگونه كه هست، ادا نمی كنند و یا حركت آنها را طوری تغییر می دهند كه دیگر آن حرف نیست. آیا اقتدا به آنان بدون اعاده نمازی كه پشت سر آنان خوانده می شود، صحیح است؟
ملاك صحت قرائت عبارت است از رعایت قواعد زبان عربی و اداء حروف از مخارج آن به طوری كه اهل لسان آن را اداء آن حرف بدانند نه حرف دیگر؛ اگر مأموم قرائت امام را مطابق قواعد و صحیح نداند، نمی تواند به او اقتدا كند و در صورت اقتداء، نماز او صحیح نیست و اعاده آن واجب است.
س 590: اگر امام جماعت در اثنای نماز در كیفیت تلفظ كلمه پس از ادای آن شك كند و بعد از فراغت از نماز علم پیدا كند كه در تلفظ آن كلمه اشتباه كرده است، نماز او و مأمومین چه حكمی دارد؟
نماز محكوم به صحت است.
س 591: وظیفه شرعی شخص بخصوص معلم قرآن كریم كه یقین دارد امام جماعت نماز خود را از جهت تجوید غلط می خواند چیست؟ در حالی كه این فرد به دلیل عدم شركت در نماز جماعت در معرض تهمت های زیادی قرار گرفته است.
رعایت محسنات تجوید لازم نیست ولی اگر قرائت امام جماعت از نظر مأموم صحیح نباشد و در نتیجه نماز او را صحیح نداند، نمی تواند به او اقتدا كند، لكن شركت ظاهری در نماز جماعت برای یك غرض عقلائی، اشكال ندارد.
--------------------------------------------------------------------------------
امامت شخص ناقص
س 592: اقتدا به معلولین عزیز برای نماز در موارد زیر چه حكمی دارد؟
1 - معلولینی كه فاقد عضوی از اعضای بدن نیستند ولی به دلیل معیوب بودن پا، با تكیه بر عصا و دیوار می توانند بایستند.
2 - معلولینی كه فاقد بند انگشت دست یا پا و یا انگشتی از دست یا پا هستند.
3 - معلولینی كه همه انگشتان دست یا پا و یا هر دو آنها قطع شده است.
4 - معلولینی كه قسمتی از یك دست یا پا و یا هر دو را ندارند.
5 - معلولینی كه فاقد یكی از اعضای بدن هستند و به دلیل از كار افتادگی دست، برای وضو گرفتن نایب می گیرند.
به طور كلی اگر استقرار و آرامش در قیام بصورت طبیعی وجود داشته باشد و بتواند آن را در حال قرائت حمد و سوره و ذكرهای نماز و انجام افعال آن حفظ كند و قدرت بر ركوع و سجده كامل با گذاشتن هفت عضو بدن بر زمین داشته باشد و بتواند وضوی صحیح بگیرد، اقتدای دیگران به او در نماز بعد از احراز سایر شرایط امامت جماعت صحیح است و در غیر این صورت صحیح و مجزی نیست.
س 593: من از طلاب علوم دینی هستم كه دست راستم بر اثر عمل جراحی قطع شده است. به تازگی متوجه شده ام كه امام خمینی «قدس سره» امامت فرد ناقص برای كامل را جایز نمی داند. بنابراین خواهشمندم حكم نمازهای مأمومینی را كه تا به حال امام جماعت آنان بوده ام، بیان فرمائید.
نماز مأمومین كه در گذشته بر اثر جهل به حكم شرعی به شما اقتدا كرده اند، محكوم به صحت است و اعاده و قضا بر آنان واجب نیست.
س 594: من از طلاب علوم دینی هستم كه در جریان جنگ تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران از ناحیه انگشتان هر دو پا مجروح شدم كه البته انگشت شست پاهایم كاملا سالم است، در حال حاضر امام جماعت یكی از حسینیه ها هستم، آیا این كار اشكال شرعی دارد؟ لطفا آن را بیان فرمائید.
با فرض سالم بودن انگشتان شست پا و در نتیجه توانائی گذاشتن آنها بر زمین هنگام سجده، امام جماعت بودن شما از این جهت اشكال ندارد.
--------------------------------------------------------------------------------
شركت زنان در نماز جماعت
س 595: آیا شارع مقدس زنان را همانند مردان به شركت در نماز جماعت مساجد یا نماز جمعه تشویق فرموده یا اینكه نماز خواندن آنها در خانه بهتر است؟
شركت زنان در نماز جمعه و جماعت اشكال ندارد و ثواب جماعت دارد.
س 596: در چه صورتی زن می تواند امام جماعت شود؟
امامت زن در نماز جماعت فقط برای زنان جایز است.
س 597: شركت زنان (مانند مردان) در نماز جماعت از جهت استحباب و كراهت چه حكمی دارد؟ شركت آنها در صورتی كه پشت سر مردان بایستند چه حكمی دارد؟ آیا در حالی كه پشت سر مردان برای نماز جماعت ایستاده اند، احتیاج به پرده و ساتر است؟ اگر در نماز كنار مردان بایستند، از جهت حائل چه حكمی دارد؟ با توجه به اینكه پشت پرده بودن زنان هنگام نماز جماعت و سخنرانی ها و مراسم دیگر، موجب تحقیر و اهانت به آنها می شود.
حضور و شركت زنان در نماز جماعت اشكال ندارد، و اگر پشت سر مردان بایستند، احتیاجی به حائل و پرده نیست، ولی اگر در كنار مردان بایستند سزاوار است كه حائلی بین آنها باشد تا كراهت كنار هم ایستادن مردان و زنان در نماز برطرف شود، و اینكه وجود حائل بین زنان و مردان در نماز موجب تحقیر و توهین به شأن و كرامت زنان می شود، توهم و خیالی بیش نیست و اساسی ندارد، بعلاوه دخالت دادن نظرات شخصی در فقه صحیح نیست.
س 598: كیفیت اتصال و عدم اتصال صفوف زنان و مردان در نماز در صورت نبودن پرده و حائل چگونه است؟
زنان می توانند پشت سر مردان بدون فاصله بایستند.
--------------------------------------------------------------------------------
اقتدا به اهل سنت
س 599: آیا نماز جماعت پشت سر اهل سنت جایز است؟
نماز جماعت برای حفظ وحدت اسلامی، جایز و صحیح است.
س 600: محل كار من در یكی مناطق كردنشین است كه اكثر ائمه جمعه و جماعات آنجا از اهل سنت هستند، اقتدا به آنها چه حكمی دارد و آیا غیبت آنها جایز است؟
مشاركت با آنان در نماز جمعه و جماعتشان از جهت حفظ وحدت اشكال ندارد، و از غیبت باید پرهیز شود.
س 601: در مكانهای مشاركت و رفت و آمد با برادران اهل سنت، هنگام شركت در نمازهای روزانه، در بعضی از موارد مانند آنان عمل می كنیم، مثل نماز بصورت تكتف و عدم رعایت وقت و سجده بر فرش، آیا این نمازها احتیاج به اعاده دارند؟
اگر حفظ وحدت مقتضی انجام آن كارها باشد، نماز صحیح و مجزی است، حتی اگر سجده بر فرش و مانند آن باشد، ولی تكتف در نماز جایز نیست، مگر اینكه ضرورت آن را اقتضا كند.
س 602: در مكه و مدینه به استناد فتوای امام خمینی «قدس سره» نماز جماعت را با برادران اهل سنت می خوانیم و گاهی برای درك فضیلت نماز در مسجد مثل اداء نماز عصر یا عشاء بعد از نماز ظهر و مغرب آن را به صورت فرادی در مساجد اهل سنت بدون مهر و با سجده بر فرش به جا می آوریم، این نمازها چه حكمی دارد؟
نماز در فرض مذكور محكوم به صحت است.
س 603: مشاركت ما شیعیان در نماز جماعت مساجد كشورهای دیگر با برادران اهل سنت كه دست بسته نماز می خوانند، چگونه است؟ آیا تبعیت از آنان در تكتف بر ما واجب است یا آن كه باید نماز را بدون تكتف بخوانیم؟
اقتدا به اهل سنت، برای رعایت وحدت جایز است و نماز خواندن با آنها صحیح و مجزی است، ولی تكتف واجب نیست و بلكه جایز نیست، مگر در صورتی كه ضرورتی آن را اقتضا كند.
س 604: هنگام شركت در نماز جماعت با برادران اهل سنت، چسباندن انگشتان كوچك پا در حال قیام به انگشتان پاهای دو نفری كه در دو طرف نمازگزار ایستاده چنانچه آنان ملتزم هستند چه حكمی دارد؟
این كار واجب نیست، ولی انجام آن به صحت نماز ضرر نمی رساند.
س 605: برادران اهل سنت در ایام حج یا غیر آن، نماز مغرب را قبل از اذان مغرب می خوانند، آیا برای ما اقتدا به آنان و اكتفا به آن نماز صحیح است؟
معلوم نیست كه آنان نماز را قبل از وقت بخوانند، ولی اگر مكلّف دخول وقت را احراز نكند، نمی تواند داخل شود، مگر آنكه رعایت وحدت آن را اقتضا كند كه در این صورت شركت در نماز جماعت آنان و اكتفا به آن اشكال ندارد.
اگر بخواهد فضیلت نماز جماعت را درك كند، باید قصد امامت و جماعت كند، و اگر بدون قصد امامت نماز، مشغول آن شود، نماز وی و اقتدای دیگران به او اشكال ندارد.
س 552: در اماكن نظامی هنگام بر پائی نماز جماعت كه در وقت اداری است، تعدادی از نظامیان به خاطر شرایط كاری در آن شركت نمی كنند، با آنكه انجام آن كارها بعد از وقت اداری و یا در روز بعد ممكن است. آیا این عمل سبك شمردن نماز است؟
بهتر است برای درك فضیلت نماز اول وقت و جماعت، كارهای اداری به گونه ای تنظیم شود كه آنها بتوانند این فریضه الهی را به صورت جماعت و در كمترین مدت بخوانند.
س 553: نظر جنابعالی درباره انجام كارهای مستحبی مثل نماز مستحب یا دعای توسل و یإ؛زز سایر دعاهای طولانی كه قبل یا بعد از نماز جماعت و یا در اثنای آن در نماز خانه ادارات دولتی برگزار می شود و بیشتر از نماز جماعت طول می كشد، چیست؟
دعاها و اعمال مستحبی زائد بر فریضه الهی نماز جماعت كه از شعائر اسلامی است، اگر منجر به تضییع وقت اداری و تأخیر در انجام كارهای واجب شود، اشكال دارد.
س 554: آیا اقامه نماز جماعت دوم در نزدیكی مكانی كه نماز جماعت در آن جا با حضور تعداد زیادی از نمازگزاران اقامه می شود، و صدای اذان و اقامه آن شنیده می شود، صحیح است؟
اقامه نماز جماعت دوم اشكال ندارد، ولی مناسب است كه مؤمنین در یك مكان اجتماع كرده و همگی در یك نماز جماعت شركت كنند تا بر عظمت مراسم دینی نماز جماعت افزوده شود.
س 555: بعضی از اشخاص هنگام برپائی نماز جماعت، اقدام به خواندن نماز فرادی می كنند، این كار چه حكمی دارد؟
این عمل اگر تضعیف نماز جماعت و اهانت و بی احترامی به امام جماعتی كه مردم اعتماد به عدالت او دارند، محسوب شود، جایز نیست.
س 556: در محله ای چند مسجد وجود دارد كه در همه آنها نماز جماعت اقامه می شود، خانه ای بین دو مسجد واقع شده كه فاصله آن از یك مسجد ده خانه و از دیگری دو خانه است، در این خانه هم نماز جماعت اقامه می شود، این نماز جماعت چه حكمی دارد؟
سزاوار است كه اقامه نماز جماعت وسیله وحدت و انس باشد، نه اینكه باعث ایجاد جو اختلاف و تفرقه گردد، در هر صورت اقامه نماز جماعت در خانه مجاور مسجد، اگر باعث اختلاف و پراكندگی نگردد، اشكال ندارد.
س 557: آیا جایز است شخصی بدون اجازه امام جماعت راتب مسجد كه مورد تأئید مركز اداره امور مساجد است، در آن مسجد نماز جماعت اقامه كند؟
اقامه نماز جماعت متوقف بر اجازه امام جماعت راتب مسجد نیست، ولی بهتر است كسی مزاحم امام جماعت راتب مسجد هنگام حضور وی در آن مسجد برای اقامه نماز جماعت نشود، و حتی اگر ایجاد مزاحمت برای او موجب برانگیخته شدن فتنه و مانند آن شود، حرام است.
س 558: اگر گاهی امام جماعت سخنی بگوید و یا مزاحی كند كه خوشایند و مناسب شأن عالم دینی نباشد، آیا با این كار از عدالت ساقط می شود؟
اگر مخالف شرع نباشد، ضرری به عدالت نمی زند.
س 559: آیا اقتدا به امام جماعت بدون شناخت واقعی او جایز است؟
اگر عدالت او نزد مأموم به هر طریقی ثابت باشد، اقتدا به او جایز و نماز جماعت صحیح است.
س 560: اگر شخصی اعتقاد به عدالت و تقوای فردی داشته باشد و در همان زمان معتقد باشد كه شخص مزبور در مواردی به او ظلم كرده است، آیا می تواند او را به طور كلی عادل بداند؟
تا برای او احراز نشود كه عمل آن امام جماعت كه او آن را ظلم می شمارد، با علم و اختیار و بدون مجوز شرعی بوده، مجاز نیست كه حكم به فسق او نماید.
س 561: آیا اقتدا به امام جماعتی كه می تواند امر به معروف و نهی از منكر كند، ولی انجام نمی دهد، جایز است؟
مجرد ترك امر به معروف و نهی از منكر كه ممكن است بر اثر عذر مقبولی نزد مكلّف باشد، به عدالت ضرر نمی زند و مانع اقتدا به او نیست.
س 562: به نظر شما معنای عدالت چیست؟
عدالت عبارت از حالت نفسانی است كه باعث می شود انسان همیشه تقوائی داشته باشد كه مانع از ترك واجبات یا انجام محرمات شرعی است، و برای احراز آن، حسن ظاهر، كافی است.
س 563: ما تعدادی جوان هستیم كه در تكیه ها و حسینیه ها دور هم جمع می شویم و هنگام رسیدن وقت نماز فرد عادلی را مقدم كرده و برای نماز به او اقتدا می كنیم. ولی بعضی از برادران به این كار اشكال نموده و می گویند امام راحل «قدس سره» خواندن نماز پشت سر غیر عالم دینی را حرام می داند، وظیفه ما چیست؟
با دسترسی به روحانی، به غیر روحانی اقتداء نكنند.
س 564: آیا دو نفر می توانند نماز جماعت اقامه كنند؟
اگر مراد تشكیل نماز جماعتی است كه مركب از امام و یك مأموم باشد، اشكال ندارد.
س 565: اگر مأموم در نماز جماعت ظهر و عصر حمد و سوره را برای تمركز ذهن قرائت كند با اینكه بر او واجب نیست، نماز او چه حكمی دارد؟
در نمازی كه باید آهسته خوانده شود، مثل نماز ظهر و عصر، قرائت برای او جایز نیست حتی اگر برای تمركز ذهن باشد.
س 566: اگر امام جماعت با دوچرخه برای اقامه نماز جماعت برود و همه قوانین عبور و مرور را رعایت كند، چه حكمی دارد؟
این كار به عدالت و صحت امامت جماعت ضرر نمی زند.
س 567: اگر انسان نماز جماعت را به طور كامل درك نكند و به آخر آن برسد و برای درك ثواب آن، تكبیرة الاحرام را گفته و به حالت تجافی بنشیند و تشهد را با امام بخواند و بعد از سلام او برخیزد و ركعت اول را بخواند، آیا این كار را در تشهد ركعت دوم نمازهای چهار ركعتی هم می تواند انجام دهد؟
این طریق مختص تشهد آخر نماز جماعت و برای درك ثواب جماعت است.
س 568: آیا جایز است امام جماعت برای نماز اجرت بگیرد؟
جایز نیست، مگر آنكه برای مقدمات حضور در جماعت باشد.
س 569: آیا جایز است امام جماعت در یك زمان عهده دار امامت دو نماز (دو نماز عید یا هر نمازی) گردد؟
تكرار نماز جماعت برای یكبار به خاطر مأمومین دیگر در نمازهای یومیه جایز و بلكه مستحب است. ولی جواز آن در نماز عید مشكل است.
س 570: اگر امام جماعت در ركعت سوم یا چهارم نماز عشاء باشد و مأموم در ركعت دوم، آیا بلند قرائت كردن حمد و سوره بر مأموم واجب است؟
در فرض سؤال واجب است كه حمد و سوره را آهسته بخواند.
س 571: در نماز جماعت بعد از سلام ابتدا آیه صلوات بر پیامبر تلاوت می شود و نمازگزاران سه مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد «صلی الله علیهم اجمعین» می فرستند، بعد از آن سه بار تكبیر می گویند و سپس شعارهای سیاسی به صورت دعا و برائت توسط مؤمنین با صدای بلند داده می شود، آیا این كار اشكال دارد؟
قرائت آیه و ذكر صلوات بر پیامبر و آل او «صلی الله علیهم اجمعین» نه تنها اشكال ندارد بلكه مطلوب بوده و ثواب دارد، و مواظبت بر شعارهای اسلامی و شعار انقلاب اسلامی (تكبیر و ملحقات آن) كه یادآور رسالت و اهداف بلند انقلاب اسلامی است، هم مطلوب است.
س 572: اگر شخصی در ركعت دوم نماز جماعت به مسجد برسد و بر اثر جهل به مسأله، تشهد و قنوت را كه باید در ركعت بعد بجا آورد، انجام ندهد، آیا نماز وی صحیح است؟
نماز صحیح است. ولی قضای تشهد و دو سجده سهو، برای ترك تشهد بر او واجب است.
س 573: آیا رضایت كسی كه در نماز به او اقتدا می شود، شرط است؟ آیا اقتدا به مأموم صحیح است؟
رضایت امام جماعت شرط صحت اقتدا نیست، و اقتدا به مأموم تا وقتی كه نمازش را به جماعت ادامه می دهد، صحیح نیست.
س 574: دو نفر كه یكی امام است و دیگری مأموم، اقامه نماز جماعت كرده اند. شخص سومی به تصور اینكه فرد دوم امام است، به او اقتدا می كند و بعد از نماز می فهمد كه وی مأموم بوده نه امام، نماز شخص سوم چه حكمی دارد؟
اقتدا به مأموم صحیح نیست، ولی زمانی كه انسان نداند و به او اقتدا كند، اگر در ركوع و سجود به وظیفه نمازگزار منفرد عمل كرده، بدین معنی كه ركنی را عمدا و یا سهوا كم یا زیاد نكرده باشد، نمازش صحیح است.
س 575: كسی كه قصدِ خواندن نماز عشاء را دارد، آیا می تواند به كسی كه نماز مغرب می خواند، اقتدا نماید؟
اشكال ندارد.
س 576: آیا عدم رعایت ارتفاع محل نماز امام نسبت به مأمومین، موجب بطلان نماز آنها می شود یا خیر؟
اگر بلندی جایگاه امام نسبت به جایگاه مأمومین، بیشتر از حدی باشد كه شرعا مجاز است، موجب بطلان نماز جماعت است.
س 577: اگر یكی از صفهای نماز جماعت به طور كامل از افرادی تشكیل شده باشد كه نماز شان قصراست و نماز همه افراد صف بعدی تمام باشد، اگر افراد صف جلو بعد از خواندن دو ركعت نماز فورا برای خواندن دو ركعت بعدی اقتدا كنند، آیا نماز كسانی كه در صف پشت سر آنها هستند، نسبت به دو ركعت آخر نماز، جماعت باقی می ماند یا فرادی می شود؟
با این فرض كه نماز همه افراد صف جلو قصر است، صحت نماز جماعت صفهای بعدی محل اشكال است. احوط این است كه صفهای بعدی، بعد از اینكه افراد صف اول برای سلام نماز نشستند، نماز خود را به صورت فرادی بخوانند.
س 578: اگر مأموم در آخر یكی از دو طرف صف اول نماز ایستاده باشد، آیا می تواند قبل از مأمومینی كه بین او و امام ایستاده اند، وارد نماز جماعت شود؟
اگر مأمومینی كه بین او و امام ایستاده اند، بعد از اینكه امام جماعت شروع به نماز كرد، به طور كامل آماده اقتدا نمودن باشند، می تواند به نیت جماعت وارد نماز شود.
س 579: كسی كه به ركعت سوم نماز جماعت برسد و به خیال اینكه امام در ركعت اول است، چیزی نخواند، آیا اعاده نماز بر او واجب است؟
اگر قبل از ركوع متوجه شود قرائت واجب است، ولی اگر بعد از اینكه داخل ركوع شد متوجه شود، نماز او صحیح است و چیزی بر او واجب نیست؛ هر چند احتیاط مستحب این است كه دو سجده سهو برای ترك سهوی قرائت بجا آورد.
س 580: برای برگزاری نماز جماعت در اداره های دولتی و دبیرستانها نیاز شدیدی به امام جماعت وجود دارد، و چون غیر از من عالم دیگری در منطقه وجود ندارد، مجبور هستم یك نماز را در مكان های مختلف برای سه یا چهار بار به عنوان امام جماعت اقامه كنم و چون همه مراجع نماز جماعت دوم را اجازه می هند، آیا در بیشتر از آن نیت نماز قضای احتیاطی جایز است؟
امامت به نیت نماز قضای احتیاطی صحیح نیست.
س 581: یكی از دانشگاهها اقدام به برگزاری نماز جماعت برای كارمندان خود در یكی از ساختمان های مربوط به دانشگاه كه در مجاورت یكی از مساجد شهر قرار دارد، كرده است، با توجه به اینكه در همان زمان در آن مسجد نماز جماعت اقامه می شود، شركت در نماز جماعت دانشگاه چه حكمی دارد؟
شركت در نماز جماعتی كه از نظر مأموم واجد شرایط اقتدا و جماعت است، اشكال ندارد، هر چند نزدیك مسجدی باشد كه در همان زمان در آن نماز جماعت برگزار می شود.
س 582: آیا نماز خواندن پشت سر امام جماعتی كه شغل قضاوت دارد، ولی مجتهد نیست، صحیح است؟
اگر شغل قضاوت او بعد از نصب وی توسط كسی كه صلاحیت نصب را دارد، باشد، مانع اقتدا به او در نماز نیست.
س 583: آیا كسی كه در نماز مسافر مقلد امام خمینی «قدس سره» است، می تواند به امام جماعتی كه درآن مساله مقلد مرجع دیگری است، بخصوص در نماز جمعه، اقتدانماید؟
اختلاف در تقلید مانع از صحت اقتدا نیست، ولی اقتدا در نمازی كه طبق فتوای مرجع تقلیدِ مأموم، قصر است و طبق فتوای مرجع تقلیدِ امام جماعت، تمام است، یا بالعكس صحیح نیست.
س 584: اگرامام جماعت سهوا بعدازتكبیرةالاحرام به ركوع برود، وظیفه مأموم چیست؟
اگر مأموم بعد از داخل شدن در نماز جماعت و پیش از رفتن به ركوع متوجه شود واجب است كه نیت فرادی نموده و حمد و سوره را قرائت كند.
س 585: اگر تعدادی از دانش آموزان غیر بالغ مدارس بعد از صف سوم یا چهارم نماز جماعت ایستاده باشند و بعد از آنها تعدادی از افراد مكلّف ایستاده باشند، نماز مكلفین صفهای بعدی چه حكمی دارد؟
در فرض مذكور اشكال ندارد.
س 586: آیا تیمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتی كه معذور است، برای اقامه نماز جماعت كافی است؟
اگر شرعا معذور باشد، می تواند با تیمم بدل از غسل، امام جماعت شود و اقتدا به او اشكال ندارد.
--------------------------------------------------------------------------------
حكم امام جماعتی كه قرائت وی صحیح نیست
س 587: آیا در صحت قرائت بین نماز فرادی و نماز مأموم یا امام تفاوت وجود دارد یا اینكه صحت قرائت در هر حال مسأله واحدی است؟
اگر قرائت مكلّف صحیح نباشد و قدرت بر یادگیری هم نداشته باشد، نماز او صحیح است، ولی دیگران نمی توانند به وی اقتدا كنند.
س 588: قرائت بعضی از ائمه جماعات از جهت مخارج حروف صحیح نیست. آیا كسی كه حروف را به طور صحیح از مخارج خود ادا می كند، می تواند به آنان اقتدا نماید؟ عده ای می گویند می توانید نماز را به جماعت بخوانید، ولی باید بعدا اعاده نمائید، من كه فرصت اعاده ندارم، وظیفه ام چیست؟ آیا می توانم در نماز جماعت شركت نموده ولی حمد و سوره را آهسته بخوانم؟
اگر قرائت امام از نظر مأموم صحیح نباشد، اقتدا و نماز جماعت او باطل است و اگر نمی تواند نماز را اعاده كند، اقتدا نكردن اشكال ندارد، ولی آهسته خواندن در قرائت نمازی كه باید بلند خوانده شود، برای اظهار اقتدا به امام جماعت صحیح و مجزی نیست.
س 589: عده ای معتقدند كه قرائت بعضی از ائمه جمعه صحیح نیست، زیرا یا حروف را آنگونه كه هست، ادا نمی كنند و یا حركت آنها را طوری تغییر می دهند كه دیگر آن حرف نیست. آیا اقتدا به آنان بدون اعاده نمازی كه پشت سر آنان خوانده می شود، صحیح است؟
ملاك صحت قرائت عبارت است از رعایت قواعد زبان عربی و اداء حروف از مخارج آن به طوری كه اهل لسان آن را اداء آن حرف بدانند نه حرف دیگر؛ اگر مأموم قرائت امام را مطابق قواعد و صحیح نداند، نمی تواند به او اقتدا كند و در صورت اقتداء، نماز او صحیح نیست و اعاده آن واجب است.
س 590: اگر امام جماعت در اثنای نماز در كیفیت تلفظ كلمه پس از ادای آن شك كند و بعد از فراغت از نماز علم پیدا كند كه در تلفظ آن كلمه اشتباه كرده است، نماز او و مأمومین چه حكمی دارد؟
نماز محكوم به صحت است.
س 591: وظیفه شرعی شخص بخصوص معلم قرآن كریم كه یقین دارد امام جماعت نماز خود را از جهت تجوید غلط می خواند چیست؟ در حالی كه این فرد به دلیل عدم شركت در نماز جماعت در معرض تهمت های زیادی قرار گرفته است.
رعایت محسنات تجوید لازم نیست ولی اگر قرائت امام جماعت از نظر مأموم صحیح نباشد و در نتیجه نماز او را صحیح نداند، نمی تواند به او اقتدا كند، لكن شركت ظاهری در نماز جماعت برای یك غرض عقلائی، اشكال ندارد.
--------------------------------------------------------------------------------
امامت شخص ناقص
س 592: اقتدا به معلولین عزیز برای نماز در موارد زیر چه حكمی دارد؟
1 - معلولینی كه فاقد عضوی از اعضای بدن نیستند ولی به دلیل معیوب بودن پا، با تكیه بر عصا و دیوار می توانند بایستند.
2 - معلولینی كه فاقد بند انگشت دست یا پا و یا انگشتی از دست یا پا هستند.
3 - معلولینی كه همه انگشتان دست یا پا و یا هر دو آنها قطع شده است.
4 - معلولینی كه قسمتی از یك دست یا پا و یا هر دو را ندارند.
5 - معلولینی كه فاقد یكی از اعضای بدن هستند و به دلیل از كار افتادگی دست، برای وضو گرفتن نایب می گیرند.
به طور كلی اگر استقرار و آرامش در قیام بصورت طبیعی وجود داشته باشد و بتواند آن را در حال قرائت حمد و سوره و ذكرهای نماز و انجام افعال آن حفظ كند و قدرت بر ركوع و سجده كامل با گذاشتن هفت عضو بدن بر زمین داشته باشد و بتواند وضوی صحیح بگیرد، اقتدای دیگران به او در نماز بعد از احراز سایر شرایط امامت جماعت صحیح است و در غیر این صورت صحیح و مجزی نیست.
س 593: من از طلاب علوم دینی هستم كه دست راستم بر اثر عمل جراحی قطع شده است. به تازگی متوجه شده ام كه امام خمینی «قدس سره» امامت فرد ناقص برای كامل را جایز نمی داند. بنابراین خواهشمندم حكم نمازهای مأمومینی را كه تا به حال امام جماعت آنان بوده ام، بیان فرمائید.
نماز مأمومین كه در گذشته بر اثر جهل به حكم شرعی به شما اقتدا كرده اند، محكوم به صحت است و اعاده و قضا بر آنان واجب نیست.
س 594: من از طلاب علوم دینی هستم كه در جریان جنگ تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران از ناحیه انگشتان هر دو پا مجروح شدم كه البته انگشت شست پاهایم كاملا سالم است، در حال حاضر امام جماعت یكی از حسینیه ها هستم، آیا این كار اشكال شرعی دارد؟ لطفا آن را بیان فرمائید.
با فرض سالم بودن انگشتان شست پا و در نتیجه توانائی گذاشتن آنها بر زمین هنگام سجده، امام جماعت بودن شما از این جهت اشكال ندارد.
--------------------------------------------------------------------------------
شركت زنان در نماز جماعت
س 595: آیا شارع مقدس زنان را همانند مردان به شركت در نماز جماعت مساجد یا نماز جمعه تشویق فرموده یا اینكه نماز خواندن آنها در خانه بهتر است؟
شركت زنان در نماز جمعه و جماعت اشكال ندارد و ثواب جماعت دارد.
س 596: در چه صورتی زن می تواند امام جماعت شود؟
امامت زن در نماز جماعت فقط برای زنان جایز است.
س 597: شركت زنان (مانند مردان) در نماز جماعت از جهت استحباب و كراهت چه حكمی دارد؟ شركت آنها در صورتی كه پشت سر مردان بایستند چه حكمی دارد؟ آیا در حالی كه پشت سر مردان برای نماز جماعت ایستاده اند، احتیاج به پرده و ساتر است؟ اگر در نماز كنار مردان بایستند، از جهت حائل چه حكمی دارد؟ با توجه به اینكه پشت پرده بودن زنان هنگام نماز جماعت و سخنرانی ها و مراسم دیگر، موجب تحقیر و اهانت به آنها می شود.
حضور و شركت زنان در نماز جماعت اشكال ندارد، و اگر پشت سر مردان بایستند، احتیاجی به حائل و پرده نیست، ولی اگر در كنار مردان بایستند سزاوار است كه حائلی بین آنها باشد تا كراهت كنار هم ایستادن مردان و زنان در نماز برطرف شود، و اینكه وجود حائل بین زنان و مردان در نماز موجب تحقیر و توهین به شأن و كرامت زنان می شود، توهم و خیالی بیش نیست و اساسی ندارد، بعلاوه دخالت دادن نظرات شخصی در فقه صحیح نیست.
س 598: كیفیت اتصال و عدم اتصال صفوف زنان و مردان در نماز در صورت نبودن پرده و حائل چگونه است؟
زنان می توانند پشت سر مردان بدون فاصله بایستند.
--------------------------------------------------------------------------------
اقتدا به اهل سنت
س 599: آیا نماز جماعت پشت سر اهل سنت جایز است؟
نماز جماعت برای حفظ وحدت اسلامی، جایز و صحیح است.
س 600: محل كار من در یكی مناطق كردنشین است كه اكثر ائمه جمعه و جماعات آنجا از اهل سنت هستند، اقتدا به آنها چه حكمی دارد و آیا غیبت آنها جایز است؟
مشاركت با آنان در نماز جمعه و جماعتشان از جهت حفظ وحدت اشكال ندارد، و از غیبت باید پرهیز شود.
س 601: در مكانهای مشاركت و رفت و آمد با برادران اهل سنت، هنگام شركت در نمازهای روزانه، در بعضی از موارد مانند آنان عمل می كنیم، مثل نماز بصورت تكتف و عدم رعایت وقت و سجده بر فرش، آیا این نمازها احتیاج به اعاده دارند؟
اگر حفظ وحدت مقتضی انجام آن كارها باشد، نماز صحیح و مجزی است، حتی اگر سجده بر فرش و مانند آن باشد، ولی تكتف در نماز جایز نیست، مگر اینكه ضرورت آن را اقتضا كند.
س 602: در مكه و مدینه به استناد فتوای امام خمینی «قدس سره» نماز جماعت را با برادران اهل سنت می خوانیم و گاهی برای درك فضیلت نماز در مسجد مثل اداء نماز عصر یا عشاء بعد از نماز ظهر و مغرب آن را به صورت فرادی در مساجد اهل سنت بدون مهر و با سجده بر فرش به جا می آوریم، این نمازها چه حكمی دارد؟
نماز در فرض مذكور محكوم به صحت است.
س 603: مشاركت ما شیعیان در نماز جماعت مساجد كشورهای دیگر با برادران اهل سنت كه دست بسته نماز می خوانند، چگونه است؟ آیا تبعیت از آنان در تكتف بر ما واجب است یا آن كه باید نماز را بدون تكتف بخوانیم؟
اقتدا به اهل سنت، برای رعایت وحدت جایز است و نماز خواندن با آنها صحیح و مجزی است، ولی تكتف واجب نیست و بلكه جایز نیست، مگر در صورتی كه ضرورتی آن را اقتضا كند.
س 604: هنگام شركت در نماز جماعت با برادران اهل سنت، چسباندن انگشتان كوچك پا در حال قیام به انگشتان پاهای دو نفری كه در دو طرف نمازگزار ایستاده چنانچه آنان ملتزم هستند چه حكمی دارد؟
این كار واجب نیست، ولی انجام آن به صحت نماز ضرر نمی رساند.
س 605: برادران اهل سنت در ایام حج یا غیر آن، نماز مغرب را قبل از اذان مغرب می خوانند، آیا برای ما اقتدا به آنان و اكتفا به آن نماز صحیح است؟
معلوم نیست كه آنان نماز را قبل از وقت بخوانند، ولی اگر مكلّف دخول وقت را احراز نكند، نمی تواند داخل شود، مگر آنكه رعایت وحدت آن را اقتضا كند كه در این صورت شركت در نماز جماعت آنان و اكتفا به آن اشكال ندارد.